Cúp Truyền hình 2019 là lần đầu tiên mà tất cả các chặng đua, từ các chặng đua vòng quanh thành phố, chặng đồng đội tính giờ, cho đến các chặng đường trường đều được truyền hình trực tiếp từ lúc 8g00 hàng ngày cho đến khi về đích.
Hình đồ họa
Những bước tiến dài
Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp Truyền hình TP. Hồ Chí Minh được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1989, với lộ trình chỉ gồm 4 chặng đua, từ TP. Hồ Chí Minh đi Bảo Lộc, lên Đà Lạt, về lại Bảo Lộc và về đích ở TP. Hồ Chí Minh. Đến năm 2019 là lần tổ chức thứ 31, với lộ trình xuất phát từ Nghệ An, đi dọc bờ biển miền Trung đến Qui Nhơn, rồi lên Tây Nguyên, đổ xuống trở lại đường ven biển và về đích phía trước Hội trường Thống Nhất – TP. Hồ Chí Minh vào đúng ngày 30 tháng 04 lịch sử. Toàn bộ 16 chặng đua đều được truyền hình trực tiếp để phục vụ khán giả.
Ở cuộc đua Cúp truyền hình lần thứ 30 năm 2018, trong số 30 chặng đua, HTV đã thực hiện truyền hình trực tiếp ở 21 chặng, và 9 chặng còn lại được livestream trên trang fanpage HTV Thể Thao và youtube HTV Sports. Tuy nhiên, cuộc đua năm 2019 mới là lần đầu tiên mà tất cả các chặng đua, từ các chặng đua vòng quanh thành phố, chặng đồng đội tính giờ, cho đến các chặng đường trường đều được truyền hình trực tiếp từ lúc 8g00 hàng ngày cho đến khi về đích.
Mọi việc nói thì có vẻ đơn giản, nhưng để thực hiện được, thì lại là một nỗ lực và quyết tâm rất lớn của tất cả những phòng, ban liên quan, của những cán bộ, kỹ thuật viên, biên tập viên, đạo diễn và quay phim của HTV.
Trước tiên, phải giải thích một chút về cách thực hiện 1 buổi truyền hình trực tiếp chặng đua đường trường của HTV.
+ Đảm nhận nhiệm vụ tổng hợp hình ảnh từ các máy quay trên đường đua và ở phim trường di động là 1 xe OBV nằm ở khu vực đích đến. Tổng đạo diễn cũng sẽ ngồi trong xe OBV này cùng các kỹ thuật viên.
+ Trong mỗi chặng như vậy, sẽ có 1-2 bình luận viên ngồi ở phim trường di động đặt tại đích đến. Đồng thời ở khu vực đích đến này có 4-8 máy quay để ghi hình bình luận viên hoặc nước rút của các tay đua.
+ Ở trên đường, đi cùng đoàn đua có 1 xe ghi hình di động, gọi là xe TVU. Trên xe TVU có 1 quay phim, 1 bình luận viên, 1 đạo diễn và 1 kỹ thuật phụ trách truyền tín hiệu bằng mạng di động 4G về xe OBV.
+ Bên cạnh đó là 2 bình luận viên và 3 quay phim di chuyển bằng xe mô tô để đảm bảo tính cơ động, có thể tiếp cận nhanh nhất những diễn biến trên đường.
Mỗi buổi sáng ngày diễn ra chặng đua, lực lượng đạo diễn – quay phim – kỹ thuật viên trên xe OBV và các bình luận viên ở phim trường di động phải có mặt tại đích đến từ 5g, thực hiện tất cả công việc kết nối và kiểm tra tín hiệu, chạy đường dây, để đến 8g bắt đầu buổi truyền hình trực tiếp một cách tốt nhất.
Yếu tố con người và kỹ thuật
Ngoài những buổi truyền hình trực tiếp, HTV còn có những chương trình Đồng hành và Nhật ký, chuyển tải đến khán giả các câu chuyện bên lề của cuộc đua, hoặc những phân tích chuyên sâu về chiến thuật thi đấu của các đội. Chương trình Đồng hành do 2 biên tập viên – 2 quay phim và 1 kỹ thuật dựng đảm nhận, Nhật ký do 2 biên tập viên – 1 quay phim và 1 kỹ thuật dựng đảm nhận. Những chương trình này mỗi ngày đều mang đến những màu sắc mới lạ, những câu chuyện thú vị trên đường đua, giúp khán giả có cái nhìn chi tiết hơn về cuộc đua.
Có một chi tiết đã góp phần rất lớn giúp cho các chương trình tuyên truyền, đặc biệt là các chương trình truyền hình trực tiếp, nhận được sự đánh giá cao từ khán giả, chính là đóng góp của tổ thực hiện những hình ảnh đồ họa.
Bên trong xe đồ họa
Ở các chặng đua đường trường, một trong những điều khó nhất của việc truyền hình trực tiếp là việc phải cập nhật kịp thời và thể hiện trên sóng truyền hình thông tin, thành tích, khoảng cách của các vận động viên đang tranh chấp danh hiệu, hay khoảng cách giữa các tốp vận động viên trên đường. Ở các cuộc đua quốc tế, vấn đề này được giải quyết bằng những phần mềm chuyên dụng, đắt tiền, kết nối trực tiếp giữa bảng thông số của trọng tài với xe truyền hình. Đối với HTV ở cuộc đua năm 2019 này, bài toán này được giải với bộ phần mềm được chính các kỹ sư của HTV xây dựng.
Điều khó khăn nhất khi xây dựng bộ phần mềm chính là dữ liệu – thông tin chi tiết của từng tay đua, từng đội đua, và tất cả những thông tin này phải được liên tục cập nhật. Đối với hình của từng tay đua, hay của các đội đua, các đạo diễn – quay phim và cả biên tập viên phải tranh thủ chụp trong khi đi quay việc tập luyện của các đội. Tuy nhiên, có những đội đăng ký danh sách và đã chụp hình, nhưng vài ngày sau, họ lại thay đổi vận động viên.
Vậy là ê-kíp phải nhờ chính huấn luyện viên của đội đó sử dụng điện thoại chụp hình tay đua mới để cập nhật vào cơ sở dữ liệu. Thậm chí, đến tận ngày họp chuyên môn, tức là chỉ còn cách lễ khai mạc đúng một ngày, các đội vẫn còn điều chỉnh và bổ sung nhân sự, nên phải đến sau buổi họp chuyên môn thì cơ sở dữ liệu và hình ảnh mới được hoàn thành. Còn thông tin về thứ hạng, các kỹ thuật viên phải chờ đến buổi chiều hàng ngày, khi có bảng kết quả chính thức từ Ban trọng tài mới có thể cập nhật vào phần mềm.
Đó là việc chuẩn bị cơ sở dữ liệu, còn ở trên đường đua, trong những chặng trực tiếp hàng ngày, các kỹ sư ở tổ đồ họa di chuyển trên một xe riêng, và tác nghiệp ở khu vực đích đến. Khi nhận được thông tin, các họa sĩ sử dụng bộ phần mềm, tạo thành tín hiệu số, rồi chuyển tín hiệu đó qua xe OBV để đưa lên sóng truyền hình. Không chỉ phục vụ công tác truyền hình trực tiếp các chặng đua, bộ phần mềm đồ họa này có thể được sử dụng trong các chương trình tuyên truyền khác như: Nhật ký Cúp Truyền hình, Đồng hành, hoặc các chương trình talkshow.
Bên trong xe OBV
Có thể khẳng định, chính công tác chuẩn bị chu đáo, những cải tiến về kỹ thuật, sự nỗ lực của lực lượng cán bộ - nhân viên HTV đã mang đến những màu sắc tươi mới về nội dung và cả cách thể hiện các chương trình tuyên truyền cho Cúp Truyền hình TP. Hồ Chí Minh 2019, nhận được sự đánh giá cao của khán giả. Đối với toàn bộ những người làm nghề nói chung, và những cán bộ - nhân viên của HTV nói riêng, chính những đánh giá tốt của khán giả và người hâm mộ xe đạp thể thao cả nước chính là thước đo sự thành công của Cúp truyền hình TP. Hồ Chí Minh năm 2019.
Quang Huy