Mặc dù người chiến thắng chỉ có một, nhưng đua xe đạp đích thị là môn thể thao mang tính đồng đội rất cao, nhất là trong các cuộc đua đường trường, đua xuyên Việt như Cuộc đua tranh Cúp Truyền hình TP.HCM.
Các môn thể thao như: bơi lội, điền kinh, bắn cung, cử tạ, đấu kiếm (nội dung đơn)... là cuộc tranh tài mang tính cá nhân, giữa một vận động viên với đối thủ của những đội khác.
Trong khi đó, môn đua xe đạp, đặc biệt là đua đường trường, các vận động viên không thể thi đấu một mình. Đua xe đạp cũng khác với những môn thể thao đồng đội khác như: Bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền... có chiến thắng thuộc về toàn đội. Ở bộ đua môn xe đạp, người chiến thắng luôn chỉ có một, đó là người cán đích đầu tiên! Và trong đua đường trường, nhất là tại cuộc đua mang tính thử thách và có độ khó cao như Cúp Truyền hình TP.HCM, một cá nhân rất khó làm nên thành tích!
Để có được chiến thắng, phía sau mỗi tay đua là cả một "hậu phương" vững chắc. Nói về tính đồng đội trong đua xe đạp, HLV Trần Văn Quít nhận định: "Tính đồng đội đóng vai trò rất quan trọng. Mỗi người trong toàn đội sẽ góp sức ở một khía cạnh khác nhau, từ người chăm lo công tác hậu cần, người sửa xe đến các chiến thuật cho từng chặng và toàn cuộc đua của huấn luyện viên; từ sự chấp hành, tính kỷ luật cũng như tinh thần đoàn kết, sự hỗ trợ giữa các tay đua của đội 1, đội 2... đến tố chất của tay đua chủ lực với khả năng đi đèo tốt, sức bền cao.
Mỗi đội sẽ có một chiến thuật riêng để phù hợp với năng lực và lực lượng các tay đua hiện có. Sự tổng hòa các yếu tố trên sẽ cùng góp phần tạo nên chiến thắng sau cùng".
Để thực hiện được ý đồ chiến thuật của Huấn luyện viên, "các vận động viên phải tuân thủ chặt chẽ thứ tự trong đội, cố gắng làm việc hết mình ở vị trí được sắp xếp để cùng thực hiện mục tiêu lớn nhất của toàn đội.
Các tay đua không những phải rèn luyện về thể lực, kĩ thuật đua mà còn cần trau dồi những phẩm chất đạo đức như sự hòa đồng, tinh thần đoàn kết, chiến đấu vì tập thể", HLV Trần Văn Quít cho biết.
Ngay trong các kĩ thuật của đua xe đạp, nội hàm của tính đồng đội cũng được thể hiện rõ rệt, đơn cử như kỹ thuật núp gió (Drafting). Với kĩ thuật này, những tay đua chủ lực, những chân rút tốt nhất luôn được đồng đội bảo vệ.
Cụ thể, khi được "núp gió" nhờ đồng đội của mình, các tay đua chủ lực sẽ không chịu quá nhiều áp lực từ lực cản không khí, họ cũng có lợi thế từ lực đẩy được hình thành từ vùng áp thấp do đồng đội phía trước tạo ra. Và những tay đua chủ lực này thường chỉ lộ diện ở km cuối, rồi bất ngờ tung nước rút ở 300m cuối cùng.
Một điều thú vị là, kỹ thuật núp gió cũng được các loài chim di cư sử dụng để thực hiện một quãng đường xa khi đi tránh rét, và chim thì luôn di trú theo bầy! Hay trong kĩ thuật luân chuyển vị trí đạp nhờ lợi dụng hướng gió, các tay đua của đội 1, đội 2 có thể linh hoạt thay đổi vị trí, qua đó giữ được trạng thái tốt nhất cho toàn đội trong xuyên suốt chặng đường dài.
Để thực hiện những kỹ thuật này, cần có sự bàn bạc toàn đội, có sự đoàn kết, ăn ý để không chỉ đạt hiệu quả cao mà còn tránh được những tai nạn không đáng có, như tránh được hiệu ứng Slinky - người dẫn đầu đột ngột đạp nhanh hoặc phanh gấp... Có như vậy, mỗi đội đua sẽ đi được nhanh hơn, xa hơn.
Tại giải đua xe đạp thường niên và uy tín bậc nhất Cúp Truyền hình TP.HCM, tính trong 10 năm trở lại đây, những đội đua như: VUS TP.HCM, Dược Domesco Đồng Tháp, Gạo Hạt ngọc trời An Giang, TP.HCM Vinama hay nhân tố mới Bike Life Đồng Nai là những cái tên luôn sở hữu ngôi vị cao nhất ở hạng mục Giải Vô địch Đồng đội.
Đơn cử như trong giải đua năm 2022, các đội đua của TP.HCM không chỉ sở hữu dàn vận động viên đồng đều, thể hiện sức mạnh rõ rệt ở chặng đồng đội tính giờ mà còn có những gương mặt có khả năng leo đèo tốt như: Nguyễn Trường Tài, Nguyễn Thắng, Nguyễn Minh Luận...
Bên cạnh đó, họ còn sở hữu những hạt nhân có thành tích đáng gờm như: Javier Sarda Perez, Igor Frolov... Qua đó giúp TP.HCM đoạt ngôi vô địch đồng đội.
Tính đồng đội là một yếu tố rất quan trọng để các chiến lược gia, các huấn luyện viên "bày binh bố trận". Những màn đấu trí căng não của họ được thể hiện qua phần so tài đầy hấp dẫn và gay cấn của các vận động viên trên đường đua. Qua đó giúp Cuộc đua xe đạp tranh Cúp Truyền hình TP.HCM tạo nên những màn thi đấu kịch tính bậc nhất trong lịch sử đua xe đạp tại Việt Nam.
Thiên Bình