Xây dựng dữ liệu quốc gia trong tư vấn du học và hợp tác quốc tế về giáo dục

Lĩnh vực quan trọng và đầy tiềm năng

Tư vấn Du học và Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo ngày càng có vai trò quan trọng trong việc tiếp nhận những tri thức mới, công nghệ mới góp phần thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế xã hội của các quốc gia, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa chuyển đổi số hiện nay. Điều này có thể thấy được qua kinh nghiệm thành công của các nước và nền kinh tế “hóa rồng” như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singgapore, Đài Loan.

Những năm gần đây, hợp tác quốc tế trong giáo dục và đào tạo đã có sự phát triển nhanh chóng, giúp giáo dục Việt Nam tiếp cận xu thế thế giới, xây dựng một nền giáo dục tiên tiến phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Việt Nam đã thiết lập quan hệ hợp tác giáo dục với hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ; triển khai hiệu quả các hiệp định, thỏa thuận với nước ngoài về hợp tác giáo dục; thí điểm một số mô hình giáo dục của một số nước có nền giáo dục tiên tiến; liên kết đào tạo với nước ngoài; thúc đẩy các chương trình trao đổi sinh viên, du học quốc tế…
 
Theo số liệu của Cục Hợp tác quốc tế - Bộ GD&ĐT, tính đến năm 2020, Việt Nam hiện có khoảng hơn 21.000 sinh viên nước ngoài đang theo học tại các cơ sở giáo dục Việt Nam ở nhiều cấp học khác nhau. Hàng năm, Việt Nam cũng nhận hàng ngàn sinh viên và giáo viên quốc tế đến tham gia các chương trình trao đổi.

Song song với đó, Việt Nam đang có khoảng 500 chương trình liên kết với hơn 30 quốc gia. Khoảng 190.000 sinh viên Việt Nam đang học tập ở nước ngoài theo số liệu của Cục Hợp tác quốc tế - Bộ GD&ĐT. Trong đó các địa điểm du học chủ yếu là: Châu Âu (khoảng 40,000 du học sinh), Nhật Bản (38,000), Hàn Quốc (37,500), Úc (30,000), Mỹ (29,000), Cannada (21,000), Đài loan (17,500), Trung Quốc (11,000)…

Trong thời kỳ dịch Covid-19, thị trường du học tại Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã bị “đóng băng”. Tuy vậy sau 2 năm khó khăn, lần lượt các nước bắt đầu mở cửa biên giới trở lại, thị trường du học từ đầu năm 2023 đến nay đã có dấu hiệu khởi sắc, số lượng người quan tâm đến du học đã tăng lên nhanh chóng.

Còn một số bất cập

Bên cạnh các kênh chính thức, hiện nay, du học sinh Việt Nam chủ yếu đi học nước ngoài thông qua sự tư vấn, tổ chức dịch vụ của các trung tâm tư vấn du học. Có thể thấy, trước khi xảy ra đại dịch Covid-19, cả nước có tới hàng vài nghìn công ty, trung tâm tư vấn du học tham gia vào hoạt động này.

Đến nay, đại dịch đã cơ bản được dẹp yên nhưng những biến động chưa từng có suốt hơn 2 năm đã khiến các công ty tư vấn du học gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều trang web của các trung tâm tư vấn không còn hoạt động,  fanpage không có tin tức mới, gọi số hotline không có người bắt máy, nhiều trung tâm đã mất dấu trên bản đồ tư vấn du học Việt Nam.

Theo thống kê sơ bộ của Trung tâm Thông tin truyền thông số (thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam), đến nay vẫn còn khoảng hơn 1.200 đơn vị đang duy trì hoạt động. Năm bắt thời cơ các nước mở cửa lại cho các chương trình du học và nhu cầu người mong muốn được ra nước ngoài đào tạo tăng cao, các đơn vị, trung tâm tư vấn đang tích cực đẩy mạnh hoạt động để khôi phục và nâng cao những thành tựu đã có.

Tuy vậy, nhìn chung, theo đánh giá của nhiều chuyên gia giáo dục việc hội nhập quốc tế trong giáo dục Việt Nam vẫn còn khá chậm và nhiều bất cập, một trong số đó là  dịch vụ tư vấn du học chưa được tối ưu hóa cho người học; sự phối hợp giữa các tổ chức, cơ quan chức năng và đơn vị tư vấn chưa thật sự chặt chẽ; một số trung tâm giáo dục còn hoạt động tự phát, thiếu minh bạch, thậm chí, nhiều đơn vị hoạt động không có giấy phép, không sẵn sàng công bố chương trình, đánh giá tình hình hoạt động gây ra hệ lụy không tốt.  Đứng giữa một “rừng” trung tâm tư vấn du học như hiện nay với nhiều bất cập nội tại, học sinh và các bậc phụ huynh đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm một trung tâm uy tín và tin cậy để hiện thực hóa ước mơ du học của con em mình!

Kiến tạo hệ sinh thái số trong lĩnh vực du học và hợp tác quốc tế về giáo dục

Nhìn một cách tổng thể, lĩnh vực tư vấn du học và quan hệ hợp tác quốc tế về giáo dục có liên quan tới các thành tố sau: cơ quan quản lý Nhà nước, các công ty, trung tâm tư vấn du học, trung tâm ngoại ngữ, học sinh và các bậc phụ huynh, các tổ chức có hoạt động hợp tác quốc tế trong giáo dục, các cơ sở nhận đào tạo học sinh Việt Nam…
 
Có thể nhận thấy, trong thời gian qua, mối quan hệ giữa các thành tố trên chưa thật chặt chẽ, thậm chí còn rất mờ nhạt, chưa tương xứng với kỳ vọng của các du học sinh và các cơ quan quản lý. Hệ thống dữ liệu cập nhật thông tin cho người học về những chương trình đào tạo trong nước và quốc tế, các đơn vị tư vấn vừa thiếu, vừa không chính xác và không có sự kết nối để có thể khai thác hiệu quả. Chưa huy động được các nguồn lực xã hội một cách đồng bộ để tổ chức các chương trình định hướng thiết thực, chương trình dữ liệu số phục vụ cho kế hoạch phát triển chung của từng ngành, từng địa phương và cả nước, dẫn đến việc những lĩnh vực cần đào tạo nhiều thì lại thiếu, trong khi các lĩnh vực cần nhiều nhân lực thì lại không được đào tạo.

Đứng trước thực trạng đó, nhằm khởi tạo sự hình thành một hệ sinh thái ngày càng toàn diện giữa các nhà quản lý, các doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài, giữa người học và cơ sở đào tạo, phát huy đồng bộ và hiệu quả của việc hợp tác liên kết giáo dục đào tạo, tối ưu lợi ích cho người tham gia, được sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông trong khuôn khổ chương trình “Thúc đẩy Tiến trình Chuyển đổi số Quốc Gia”, Hội Truyền thông Số Việt Nam, Trung tâm Thông tin Truyền thông Số Việt Nam phối hợp với một số cơ quan hữu quan và các đơn vị truyền thông báo chí tổ chức chương trình “Edu Star Awards” – Khảo sát, đánh giá, tôn vinh và truyền thông các đơn vị, tổ chức và cá nhân có đóng góp tích cực đến tiến trình thúc đẩy hợp tác quốc tế về giáo dục tại Việt Nam.

Edu Star Awards  - được tổ chức LẦN ĐẦU TIÊN với quy mô rộng lớn và khả năng truyền thông mạnh mẽ, thiết thực cũng nhằm ghi nhận các đơn vị, tổ chức hoạt động hiệu quả trong ngành Giáo dục (Tư vấn Du học và Hợp tác Quốc tế).

Edu Star Awards nằm trong chương trình “Thúc đẩy Tiến trình Chuyển đổi số Quốc gia 2023” về lĩnh vực Giáo dục, được sự bảo trợ của Bộ Thông tin - Truyền thông, do Trung tâm Thông tin truyền thông số - Hội truyền thông số Việt Nam và các đơn vị truyền thông báo chí, các cơ quan hữu quan phối hợp tổ chức.

Chương trình nhắm tới 3 mục tiêu cốt lõi:

Một là, góp phần làm rõ bức tranh về hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài trong lĩnh vực hợp tác, liên kết giáo dục, đào tạo, thực tập, thực hành nghề, tư vấn du học ... giúp cơ quan quản lý trong việc đưa ra các chủ trương, biện pháp ngày càng thực tế và hiệu quả hơn.

Hai là, giúp các đơn vị tư vấn du học và hợp tác quốc tế về giáo dục phát huy hơn nữa những tiềm lực và sự sáng tạo của mình để phát triển giáo dục Việt Nam, tự tin đối mặt với những thách thức, khẳng định uy tín của mình và nắm bắt kịp thời những thời cơ trên con đường hội nhập quốc tế. Sau khi khảo sát, đánh giá, tổng kết chương trình, BTC sẽ xuất bản kỷ yếu Các đơn vị Tiêu biểu tham gia chương trình đến 63 UBND các tỉnh thành, 63 Sở GD&ĐT, hơn 100 đơn vị lãnh sự quán, đại sứ quán mà Việt Nam đặt quan hệ hợp tác. Điều này sẽ giúp các đơn vị thuận trong công tác tuyển sinh và kết nối với các tổ chức giáo dục nước ngoài. 

Ba là, bằng các kênh truyền thông rộng rãi qua sóng truyền hình, báo chí, mạng xã hội, chương trình cũng góp phần cung cấp thông tin đa dạng, kịp thời và tin cậy cho các bạn học sinh và phụ huynh đang tìm kiếm con đường du học phù hợp nhất với điều kiện và nhu cầu của mình.