Với những “chân đi” thích du ngoạn, khám phá đó đây thì việc di chuyển liên tục đến nhiều vùng đất khác nhau để tập huấn, thi đấu của các VĐV chuyên nghiệp có lẽ là hành trình đáng mơ ước. Nhưng thực tế, các VĐV đôi lúc lại không nghĩ như thế.
Cụ thể với các tay vợt hàng đầu thế giới, họ phải bay qua bay lại khắp thế giới để tìm kiếm những điểm thưởng xếp hạng và cả tiền thưởng trong khoảng gần 11 tháng trong 1 năm – khoảng thời gian hoạt động dài nhất đối với thể thao chuyên nghiệp. Các VĐV quần vợt xuất hiện tại sân bay để đi ra khỏi các thành phố gần như mỗi tuần. Và đối mặt với các tay vợt chính là thử thách nhanh chóng vượt qua Hội chứng lệch múi giờ trước khi giải đấu bắt đầu.
Theo định nghĩa của học viện Y học về giấc ngủ Hoa Kỳ định nghĩa Jet lag là một hội chứng mất ngủ hay buồn ngủ quá mức sau khi chuyển qua ít nhất 2 múi giờ. Hội chứng này gây mệt mỏi, suy giảm hiệu suất hay các triệu chứng đường ruột kéo dài đến vài ngày sau chuyến bay. Rối loạn giấc ngủ sau khi hạ cánh có biểu hiện như khó ngủ hoặc không ngủ lại được sau nhiều lần tỉnh giấc trong đêm. Các triệu chứng khác có thể gặp như việc giảm sự tập trung, kiệt quệ tinh thần lẫn thể chất, đau đầu và dễ cáu kính suốt ngày - gây ảnh hưởng đến mọi khía cạnh để đạt được thành tích thi đấu.
Jet Lag xảy ra khi di chuyển qua nhiều múi giờ, khiến đồng hồ nội bộ hay nhịp sinh học - thứ điều khiển chu trình thức ngủ của cơ thể - trở nên không đồng bộ với thời gian ở điểm đến. Ví dụ nếu bạn rời New York trên chuyến bay vào lúc 4 chiều ngày thứ ba, và đến Paris vào lúc 7 giờ sáng thứ tư, thì nhịp sinh học của bạn vẫn cho rằng bấy giờ là 1 sáng ở New York. Việc này nghĩa là bạn cần phải đi ngủ ngay khi người Paris lại vừa mới thức dậy. Có thể bạn phải mất vài ngày để điều chỉnh, khoảng 1 ngày cho mỗi múi giờ đã qua, chu kỳ thức ngủ của bạn cùng với các chức năng cơ thể khác như cơn đói hay thói quen đi tiêu, cũng sẽ khác với giờ sinh hoạt hiện tại ở Paris.
Các triệu chứng của Jet Lag có xu hướng xảy đến theo từng đợt và có nhiều yếu tố ảnh hưởng mức độ nghiêm trọng của nó. Tuy nhiên, với kế hoạch chặt chẽ, chủ động trước, trong và sau chuyến bay, các tay vợt cũng như đội ngũ của họ có thể giải quyết vấn đề về Jet Lag, giảm thiểu triệu chứng, duy trì thể trạng tốt nhất.
Nhưng để thực hiện điều này cũng khá phức tạp do lịch trình dày đặc của mỗi tay vợt và sự hạn chế trong việc lựa chọn chuyến bay. Do đó, đội ngũ của các VĐV sẽ phải chủ động lên kế hoạch từ sớm. Trước hết là thay đổi lịch trình tập luyện bằng cách giảm khối lượng và cường độ 7 ngày trước khi đi di chuyển. Cụ thể nên xem xét điều chỉnh thời gian tập theo giờ của điểm đến. Ngủ đủ giấc, khoảng 6 đến 8 tiếng mỗi đêm để tránh tình trạng thiếu ngủ. Nghiên cứu cho thấy, việc thay đổi chế độ ăn và ngủ, từ 1- 2 giờ mỗi ngày theo múi giờ của điểm đến, hỗ trợ hiệu quả cho việc thích ứng với múi giờ nhanh hay chậm, tùy vào hướng bay về Đông hay Tây.
Bí quyết ở đây là ăn, ngủ và thức trên máy bay theo giờ địa phương. Khi ngủ trên máy bay, sử dụng thêm nút bịt tai hoặc tai nghe khử tiếng ồn và tấm che mắt sẽ rất có ích. Nếu không thể ngủ, vận động viên nên để cho cơ thể được nghỉ ngơi bằng cách nằm tại chỗ, nhắm mắt và tập trung vào hơi thở. Trong khoảng thời gian này nên tránh hoàn toàn các thiết bị điện tử, ngoài ra việc bổ sung nước đầy đủ cũng rất quan trọng và hạn chế thức uống có cồn. Bên cạnh đó, việc sử dụng caffein hợp lý và chợp mắt từ 20 tới 30 phút cũng giúp tăng cường sự tỉnh táo, giảm mệt mỏi.
Về cường độ tập luyện, trước khi thích nghi hoàn toàn, nên giảm cường độ và tần suất luyện tập, không nên tập trong khoảng thời gian từ 2-4 sáng và 2-4 chiều theo múi giờ khởi hành. Việc tập luyện sức khỏe không làm trầm trọng hóa các triệu chứng mệt mỏi, tuy nhiên tập luyện ở khối lượng và cường độ cao có thể làm tăng nguy cơ chấn thương.
Với các tay vợt khi phải đi lại giữa các nước nhiều, việc áp dụng các nguyên tắc này sẽ giúp họ điều chỉnh nhịp sinh hoạt theo múi giờ mới. Chiến lược tối ưu nhất chính là cá nhân hóa các đề xuất dựa trên kế hoạch di chuyển cụ thể, vì mỗi hành trình đều khác nhau và các vận động viên cũng có phản ứng không giống nhau về việc bị lệch múi giờ. Vượt qua điều này sẽ giúp các tay vợt nói riêng và các VĐV chuyên nghiệp nói chung tăng thêm lợi thế ở các giải đấu. Càng tỉ mỉ khi lập kế hoạch, khả năng thành công đánh bại jet lag càng cao!