(HTV) - Ngày 30/5 vừa qua, tỷ phú Elon Musk chính thức rời khỏi Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) - cơ quan có nhiệm vụ tinh giản bộ máy liên bang và cắt giảm lãng phí trong chính phủ Mỹ.
Cả ông Musk và DOGE vẫn là tâm điểm của nhiều tranh cãi kể cả sau khi tỷ phú này rời đi (Ảnh: AP)
Phát biểu ngày 29/5, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt gửi làm cảm ơn đến ông Elon Musk vì đã khởi động DOGE, đồng thời cho biết hầu hết những nhân tài mà ông Musk tuyển dụng cho DOGE vẫn sẽ ở lại.
Phát biểu trong lễ chia tay ông Musk ở Nhà Trắng hôm 30/5, Tổng thống Trump cũng ca ngợi những gì mà ông Musk đã làm trong 4 tháng tại DOGE, đồng thời ngụ ý ông Musk sẽ tiếp tục tham gia các hoạt động của chính phủ, có thể với vai trò cố vấn.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cảm ơn đến ông Elon Musk vì đã khởi động DOGE (Ảnh: AP)
Về phần mình, ông Musk cho rằng những gì mà DOGE làm trong thời gian qua chỉ là khởi đầu và cơ quan này sẽ càng phát huy hiệu quả trong tương lai.
Tuy nhiên, trước đó, trong đoạn phỏng vấn được công bố vào ngày 27/5, ông Musk chỉ trích dự luật chi tiêu mà chính quyền Tổng thống Trump đang thúc đẩy. Dự luật trên được Tổng thống Trump miêu tả là "to lớn và tốt đẹp", bao gồm hàng ngàn tỷ đô la cắt giảm thuế và tăng mạnh chi tiêu cho quân đội và an ninh quốc gia. Tuy nhiên, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính rằng dự luật này có thể khiến nợ công Mỹ tăng thêm 3.800 tỷ đô la.
Elon Musk cho rằng những gì mà DOGE làm trong thời gian qua chỉ là khởi đầu và cơ quan này sẽ càng phát huy hiệu quả trong tương lai (Ảnh: AP)
Đây không phải là lần đầu tiên ông Musk bất đồng với chính quyền của Tổng thống Trump. Hồi tháng 4, sau khi ông Trump công bố các khoản thuế đối với các đối tác thương mại toàn cầu, ông Musk tuyên bố ủng hộ thương mại tự do, thuế quan thấp và cơ cấu thuế quan có thể dự đoán được, đồng thời công khai chỉ trích cố vấn thương mại của ông Trump là Peter Navarro.
.webp)
Sau 4 tháng đi vào hoạt động, cả Elon Musk và DOGE vẫn là chủ đề của nhiều tranh cãi.
Ý tưởng về DOGE bắt nguồn từ cuộc thảo luận giữa ông Musk và ông Donald Trump vào tháng 8/2024, thời điểm ông Trump vẫn đang vận động tranh cử. Trong những tháng tiếp theo, ông Musk cho biết DOGE có thể tinh giản các cơ quan và cắt giảm chi tiêu liên bang ít nhất 2.000 tỷ USD.
Sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai vào tháng 1/2025, Tổng thống Trump ký lệnh hành pháp thành lập DOGE và chỉ định ông Musk làm nhân viên đặc biệt trong chính phủ (Ảnh: Zuffa LLC)
Theo luật, nhân viên đặc biệt trong chính phủ Mỹ được phép làm việc tối đa 130 ngày trong vòng 365 ngày. Đối với ông Musk, vai trò này hết hạn vào ngày 30/5.
Dù Tổng thống Trump khẳng định ông Musk là người đứng đầu DOGE, nhưng Nhà Trắng nói rằng ông Musk chỉ là cố vấn cấp cao của tổng thống và không đưa ra các quyết định của chính phủ.
Tại cuộc họp nội các đầu tiên của chính quyền Trump vào tháng 2, ông Musk vẫn lạc quan rằng DOGE có thể cắt giảm 1 ngàn tỷ đô la. Tuy nhiên, con số dự kiến này sau đó giảm xuống còn 150 tỷ đô la.
.webp)
Trong một sự kiện hồi tháng 2/2025, tỷ phú Elon Musk vung cao máy cưa trên sân khấu như một biểu tượng cho nỗ lực cắt giảm chi tiêu liên bang. Tuy nhiên, thành quả cắt giảm mà ông đạt được sau 4 tháng làm việc tại DOGE được truyền thông Mỹ ví như là vết cắt… bằng kéo.
Tỷ phú Musk vung cao máy cưa biểu tượng cho cắt giảm chi tiêu, ở sự kiện của phe bảo thủ tại thủ đô Washington (Ảnh: Getty Images)
Tính đến ngày 30/5, DOGE tuyên bố đã tiết kiệm được 175 tỷ USD, thông qua nhiều biện pháp, trong đó có cắt giảm lực lượng lao động. DOGE cho biết họ đã cắt giảm 260.000 nhân viên, tương đương 12% trong tổng số 2,3 triệu nhân viên dân sự liên bang, chủ yếu thông qua các biện pháp khuyến khích nghỉ việc, sa thải và cho nghỉ hưu sớm.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia ngân sách và các phương tiện truyền thông từng phát hiện những con số không chính xác trên trang web của DOGE.
Theo hãng tin Reuters, trong những hợp đồng mà DOGE tuyên bố loại bỏ, có những hợp đồng đã kết thúc từ trước. Reuters cũng phát hiện các trường hợp DOGE thổi phồng số tiền cắt giảm. Ngoài ra, một số khoản cắt giảm được công bố thực chất không giúp chính phủ tiết kiệm được tiền vì các thẩm phán đã đảo ngược hoặc trì hoãn các biện pháp cắt giảm của DOGE.
Quyết định giải thể USAID của chính quyền Mỹ gây ra nhiều tranh cãi, khiến nhiều quốc gia và công đoàn nộp đơn kiện lên Tòa án liên bang Mỹ ở Washington (Ảnh: Getty Images)
Ngày 30/5, Reuters công bố phân tích từ bản tóm tắt của Bộ Tài chính, cho thấy chi tiêu liên bang chỉ giảm 19 tỷ USD kể từ khi DOGE bắt đầu hoạt động. Tuy nhiên, hãng tin này lưu ý rằng có thể cần thêm thời gian để dữ liệu của Bộ Tài chính phản ánh nhiều khoản đã tiết kiệm.
Hoạt động cắt giảm gây tranh cãi nhất của ông Musk và DOGE là nỗ lực giải thể Cơ quan Phát triển Quốc tế USAID, có nhiệm vụ điều hành viện trợ dân sự của Mỹ cho nước ngoài. Chính phủ Mỹ đã loại bỏ hơn 80% các chương trình của USAID và sa thải hoặc cho nghỉ phép khoảng 7.000 nhân viên của cơ quan này.
Elon Musk trở thành cái tên bị chỉ trích nhiều sau khi chính quyền Trump nỗ lực giải thể Cơ quan Phát triển Quốc tế USAID (Ảnh: CBS News)
Một thẩm phán liên bang hồi tháng 3 tuyên bố rằng DOGE có thể đã vi phạm Hiến pháp khi tìm cách giải thể cơ quan này. Thẩm phán tạm thời ngăn chặn DOGE tiến hành cắt giảm nhân sự liên quan đến USAID, đóng cửa trụ sở, chấm dứt hợp đồng hoặc phá hủy tài liệu của USAID.
Ngoài ra, DOGE phải đổi mặt với nhiều vụ kiện từ các nghiệp đoàn, tổng chưởng lý tiểu bang và các nhóm giám sát, cáo buộc cơ quan này hành động thiếu minh bạch, không thông qua Quốc hội và truy cập trái phép vào dữ liệu nhạy cảm của chính phủ.
Tuy nhiên, Nhà Trắng cho biết DOGE vẫn sẽ tiếp tục cắt giảm chi tiêu và tinh giản chính quyền liên bang sau khi ông Elon Musk rời đi. Tuy nhiên, trước khi thông báo rời chính quyền của Tổng thống Trump, ông Musk bày tỏ thất vọng khi Hạ viện Mỹ thông qua dự luật có thể cản trở những nỗ lực của DOGE.
Elon Musk thất vọng với 'siêu dự luật' của đảng Cộng hòa (Ảnh: Reuters)
Trong 4 tháng qua, DOGE có thể đã gắn liền với hình ảnh của tỷ phú Elon Musk, nhưng giờ đây, chính quyền Trump sẽ định hình lại cơ quan này như nỗ lực cải tổ của chính phủ, chứ không phải dự án của một cá nhân.
Kênh Fox News dẫn lời quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết, DOGE đã trở thành "một phần ADN" của chính quyền liên bang và vẫn sẽ hoạt động như trước.
Trong khi đó, ông Musk được kỳ vọng sẽ dành nhiều thời gian hơn cho các công ty của mình, đặc biệt là Tesla. Hãng xe điện này đã ghi nhận doanh số và giá cổ phiếu giảm trong lúc ông Musk dấn thân vào chính trị.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9