LongForm: Ông Zelensky vẫn giữ vai trò tổng thống Ucraina dù đã hết nhiệm kỳ

(HTV) - Ngày 20/5/2024 đánh dấu ông Volodymyr Zelensky kết thúc nhiệm kỳ tổng thống Ucraina.

Trong khi các tranh cãi pháp lý về việc ông Zelensky tiếp tục làm tổng thống mà không qua bầu cử đang dấy lên thì mục tiêu chính của ông vẫn là tập trung mọi nguồn lực để xoay chuyển tình hình trên chiến trường.

Ngày 20/5/2024 đánh dấu ông Volodymyr Zelensky kết thúc nhiệm kỳ tổng thống. 5 năm trước, ông Zelensky từng được kỳ vọng sẽ đưa Ucraina - quốc gia Đông Âu đang đối mặt với nhiều bất ổn chính trị, nghèo đói và tham nhũng - vượt qua khó khăn. Nhưng chiến sự kéo dài với Nga từ năm 2022 đến nay, đã khiến mọi thứ thay đổi. 

Ông Volodymyr Zelensky tuyên thệ trước quốc hội Ucraina. Nguồn ảnh: Reuters

Ngày 20/5/2019, Volodymyr Zelensky tuyên thệ nhậm chức tổng thống Ucraina, sau khi thắng áp đảo trong cuộc bầu cử trước cựu tổng thống Petro Poroshenko với tỉ lệ ủng hộ lên tới 73%. 

Ông Volodymyr Zelensky dẫn dắt chương trình hài kịch tại phòng hòa nhạc ở Kiev. Nguồn ảnh: Reuters

Chiến thắng của ông Zelensky gây chú ý ở Châu Âu, bởi trước đó, ông là một diễn viên hài và không có kinh nghiệm chính trị. Vai diễn nổi tiếng của ông là một tổng thống, và ngoài đời thực, ông cũng bước vào chính trường với lời hứa mang lại hòa bình và ổn định cho Ucraina.

Tổng thống Ucraina thị sát vùng Kharkiv. Nguồn ảnh: AP

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiệm kỳ của ông Zelensky đối mặt vô vàn thách thức, đặc biệt là đại dịch COVID-19 và chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ucraina. Dịch bệnh hiện đã được khống chế, còn cuộc chiến với Nga đã bước sang năm thứ 3, và những triển vọng ngừng chiến vẫn còn bỏ ngỏ.

Theo kế hoạch ban đầu, người dân Ucraina dự kiến sẽ đi bỏ phiếu để bầu lãnh đạo mới vào ngày 31/3 năm nay. Tuy nhiên, vào tháng 12 năm ngoái, ông Zelensky đã thông báo sẽ không tổ chức bầu cử tổng thống hoặc quốc hội chừng nào lệnh thiết quân luật vẫn còn hiệu lực.

Trong bài phỏng vấn BBC ngày 09/5, Bộ trưởng Tư pháp Ucraina, Denys Maliuska, nói rằng ông Zelensky vẫn là tổng thống hợp pháp và tiếp tục lãnh đạo đất nước cho đến khi bầu ra người kế nhiệm. Theo ông Maliuska, hiện đã quá muộn để Tòa án Hiến pháp Ucraina ra phán quyết về tính hợp pháp của Tổng thống Zelensky, thậm chí có thể có hại trong tình hình hiện nay.

Kiev cũng đổ lỗi cho Mát-xcơ-va, cáo buộc Nga gây tổn hại đến Ucraina và phương Tây thông qua việc xoáy vào tính hợp pháp của ông Zelensky khi vẫn tiếp tục nắm quyền.

Ông Zelensky cùng các cộng sự tại khu vực bị phá hủy do xung đột ở Odesa. Nguồn ảnh: AP

Cuộc xung đột Nga - Ucraina rõ ràng đã chiếm hết phần lớn thời gian trong nhiệm kỳ của ông Zelensky. Bên cạnh việc tiến hành các đợt phản công Nga ở nhiều khu vực, ông Zelensky liên tục kêu gọi viện trợ từ các đồng minh. Từ đầu năm đến nay, một loạt các quốc gia phương Tây như Mỹ, Pháp, Canada, Đức,... đã công bố các gói viện trợ quân sự mới lên tới hàng tỷ đô la cho Ucraina.

Thực tế có thể thấy, gói viện trợ như một liều nước mát cho Ucraina giữa cơn nắng hạn, nhưng theo các chuyên gia thì nó vẫn chưa đủ để giúp Kiev lật ngược thế trận trước quân đội Nga mạnh hơn họ tới 10 lần.   

Trước tình hình Kiev đang phải vừa đánh vừa lùi, gói viện trợ của Mỹ có thể giúp Ucraina cân bằng cán cân lực lượng trên chiến trường. Mặc dù vậy, giới quan sát cho rằng ổn định và giữ vững mặt trận hiện là mục tiêu và là điều có thể hy vọng nhất của Ucraina. Không ai ảo tưởng rằng khoản viện trợ mới đủ sức để Ucraina nhanh chóng tấn công đáp trả Nga.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington, Kể từ khi viện trợ Mỹ ngừng chảy vào Ucraina trong năm nay, Nga đã kiểm soát hơn 360 km2 lãnh thổ nước láng giềng.

Trong khi đó, ngay cả khi có được viện trợ, thì phương Tây cũng không kịp sản xuất vũ khí để đáp ứng nhu cầu của Ucraina trong khi ngành công nghiệp quốc phòng của Nga đã được đặt trong tình trạng sản xuất thời chiến, với tốc độ sản xuất vũ khí vượt trội. Tổng thống Ucraina Volodymyr Zelensky mới đây cho biết, hiện chỉ 1/3 số vũ khí mà Liên minh Châu Âu hứa chuyển giao vào tháng 3 năm ngoái tới được tay Kiev.

Quân đội Ucraina trong buổi huấn luyện vũ khí do phương Tây viện trợ. Nguồn ảnh: AP

Theo các chuyên gia, dù có thêm viện trợ, nhưng không có kỳ vọng Ucraina sẽ xoay chuyển thế trận trên chiến trường trong năm nay. Các nguồn tài trợ chỉ giúp kéo dài thêm thời gian cho Ucraina chứ chưa thể lật ngược cán cân quân sự trên chiến trường trong thời điểm này. Và theo dự đoán, năm 2024 sẽ là năm cả Nga và Ucraina cố gắng tích lũy nguồn lực nhằm tung đòn quyết định vào năm tới. 

Và những diễn biến của cuộc chiến Nga - Ucraina nói trên, cũng sẽ tác động trực tiếp đến chiếc ghế tổng thống của ông Zelensky. 

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9