(HTV) - Cuộc bầu cử Quốc hội Pháp kết thúc vào cuối tuần rồi đã có một kết quả bất ngờ, khi phe cánh hữu dù được dự báo giành chiến thắng lại về sau cùng trong 3 khối chính trị lớn nhất.
Vòng 2 bầu cử lập pháp Pháp diễn ra ngày 07/7 vừa qua tại 500 khu vực, với hơn 1.000 ứng cử viên tham gia. Các ứng viên này cạnh tranh những ghế còn lại trong tổng số 577 ghế tại Quốc hội, sau khi đã có 76 người trúng cử trong vòng một.
Quảng trường République ở thủ đô Pháp chìm trong tiếng reo hò và ánh sáng pháo hoa ngay trong tối công bố kết quả bầu cử - Nguồn ảnh: SIPA
Đây là cuộc đối đầu "khốc liệt" giữa ba khối chính trị lớn nhất ở nước này, gồm đảng Tập hợp Quốc gia (RN) và các đồng minh, liên minh Mặt trận Bình dân Mới (NFP), và liên minh trung dung của Tổng thống đương nhiệm Emmanuel Macron.
.jpg)
Những dự đoán trước thềm đều nhận định đảng Tập hợp quốc gia (RN) sẽ có được nhiều ghế nhất trong Quốc hội, nhưng không giành được đa số tuyệt đối. Đây cũng là mục tiêu của đảng cực hữu này, để từ đó có thể tự đứng ra thành lập chính phủ mới. Bước vào vòng hai, đảng RN có lợi thế dẫn trước.
Ở chiều ngược lại, nỗ lực ngăn chặn phe cực hữu giành đa số tuyệt đối cũng là mục tiêu quan trọng của phe đa số sắp mãn nhiệm và liên minh cánh tả.
Bất ngờ đã xảy ra khi chiến thắng thuộc về Liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân mới NFP, giành được 182 ghế - theo Bộ Nội vụ Pháp cho biết. Kết quả này đưa NFP trở thành nhóm lớn nhất trong Quốc hội, nhưng thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng 289 ghế để có thể tự mình cầm quyền mà không cần sự tham gia của các đảng khác.
Liên minh Cùng nhau của Tổng thống Macron về thứ hai với 163 ghế. Còn đảng RN của bà Marine Le Pen và các đồng minh sau cùng chỉ giành được 143 ghế.
Dù không thể chiếm đa số tuyệt đối, đảng cực hữu RN của bà Marine Le Pen đã giành được số ghế cao nhất từ trước đến nay – Nguồn ảnh: Bộ Nội vụ Pháp
Kết quả này càng khẳng định sự phân cực của chính trường Pháp, với ba khối có số ghế không chênh nhau quá nhiều trong cơ quan lập pháp. Dù vậy, thắng lợi hoàn toàn bất ngờ đã giúp NFP đã vươn lên trở thành lực lượng chính trị lớn nhất, trong khi phe cực hữu không còn cơ hội nắm chính phủ.
Liên minh Mặt trận bình dân mới (NFP) bao gồm đảng Cộng sản Pháp, đảng nước Pháp Bất khuất, đảng Xanh và đảng Xã hội. Ông Jean-Luc Mélenchon, lãnh đạo đảng thành viên của Liên minh, đã yêu cầu Tổng thống Pháp kêu gọi thành lập chính phủ mới.
Khảo sát cho thấy, tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu cuối tuần qua lên tới 67,1%, cao nhất kể từ năm 1997. Khoảng 30.000 cảnh sát và hiến binh được triển khai tại các điểm bầu cử. Những con số phản ánh sự quan tâm mạnh mẽ của người dân Pháp với cuộc bầu cử năm nay, cũng như độ căng thẳng và nguy cơ bất ổn tiềm ẩn.
Tại nhiều nơi trên nước Pháp, người dân reo hò khi phe cực hữu không thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vừa qua. Ở thủ đô Paris, pháo hoa, tiếng hò reo và niềm vui bùng nổ trên Quảng trường République... Nhiều người thậm chí không dám tin, bởi những dự báo trước đó đề cập đến “một kết quả cực kỳ tàn khốc”. Họ cho rằng đã có “một sự tái vận động trong số cử tri, những người đã cảm nhận được mối nguy hiểm và rồi thay đổi trong việc bầu chọn cho đúng phe".
Báo chí Pháp cũng choáng váng trước kết quả trái ngược hoàn toàn với dự đoán của giới phân tích và các cuộc thăm dò dư luận. Le Figaro cho rằng đây là thất bại nặng nề của RN, Libération thở phào nhẹ nhõm trên trang nhất, trong khi Les Echos thẳng thừng chạy tít lớn "Cái tát".
Báo chí Pháp cũng choáng váng trước kết quả bầu cử trái ngược với mọi suy đoán Nguồn ảnh: Reuters
Tại trụ sở đảng RN lại là một tình cảnh trái ngược, khi sự thất vọng bao trùm những người ủng hộ đảng cực hữu tập trung tại Paris sau khi có kết quả bầu cử. Chủ tịch RN, Jordan Bardella, lập luận rằng thất bại này chỉ có thể xảy ra nhờ “cuộc bỏ phiếu mang tính chiến thuật”, sau khi liên minh trung dung của Tổng thống Macron và liên minh cánh tả NFP quyết định rút 200 ứng cử viên của họ khỏi cuộc đua, một nỗ lực để ngăn chặn phe cực hữu.
Về phần mình, lãnh đạo RN Marine Le Pen tuyên bố nước Pháp đã "mất thêm một năm" để hạn chế các vấn đề tồn đọng bao gồm nhập cư, chi phí sinh hoạt và các vấn đề an ninh.
Đáng chú ý, kết quả bầu cử vòng 2 tại Pháp được nhiều chính phủ trong Liên minh châu Âu hoan nghênh, khẳng định cử tri Pháp đã lựa chọn từ chối phe cực hữu và qua đó tránh được kịch bản tồi tệ cho toàn khối.
Kết quả bầu cử cho thấy chính trường Pháp có sự phân cực rõ rệt, với ba khối có số đại biểu không chênh nhau quá nhiều trong cơ quan lập pháp. Và tình trạng bế tắc, khi có một quốc hội treo với những chương trình nghị sự khác biệt giữa các đảng phái, dẫn đến không còn hy vọng cho những thay đổi cơ cấu lớn.
Báo Les Echos cho rằng việc mất khoảng 90 ghế so với Quốc hội cũ khiến liên minh của Tổng thống Macron giờ chỉ còn là lực lượng thiểu số và lối thoát duy nhất đối với ông Macron là hướng sang Mặt trận Bình dân Mới. Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng mọi cuộc đàm phán giữa phe của Tổng thống vốn yếu thế hơn và liên minh cánh tả đang giữ thế mạnh sẽ rất khó khăn, nhất là khi NFP có chương trình nghị sự đi ngược với các dự án cải cách hữu khuynh của Tổng thống.
Ngoài ra, dù Tổng thống Macron có quyền lựa chọn thủ tướng mà không cần tham vấn hoặc có sự nhất trí của các nghị sĩ, nhưng bất cứ ai mà ông chọn đều phải đối mặt với một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại quốc hội.
Theo ông Arnaud Le Pillouer, giáo sư đại học Paris Nanterre, về mặt logic, “tổng thống trước hết phải đề nghị chức thủ tướng cho khối đông nhất ở Hạ Viện, ở đây là Mặt trận Bình dân Mới”. Nhưng ngay cả trong liên minh cánh tả đang có những bất đồng sâu sắc, cho nên dù có muốn, tổng thống Macron cũng khó mà đi theo hướng đó.
Hiện tại, Tổng thống Pháp đã bác đơn từ chức của Thủ tướng đương nhiệm Gabriel Attal, một người có quan điểm ôn hòa và là đồng minh của ông Macron. Ông Attal được yêu cầu ở lại vào lúc này “để đảm bảo sự ổn định của đất nước”, văn phòng Tổng thống cho biết.
Các áp phích tranh cử quốc hội Pháp của Liên minh Mặt trận Bình dân Mới ở Paris Nguồn ảnh Reuters
Giới quan sát cũng cho rằng NFP có thể thành lập chính phủ thiểu số hoặc tập hợp lại một liên minh nhưng sẽ rất khó khăn khi các đảng hầu như không có điểm chung. Các cuộc đàm phán thành lập liên minh được dự báo sẽ không dễ dàng và cần nhiều thời gian. Bởi Pháp vốn không quen với hình thức thành lập liên minh sau bầu cử, điều vốn quen thuộc ở nhiều nước châu Âu khác như Đức hay Hà Lan.
Nếu các phe không đạt được thỏa thuận, đây sẽ là điều chưa từng có đối với Pháp. Hiến pháp quy định tổng thống không thể triệu tập một cuộc bầu cử quốc hội mới trong vòng 12 tháng nữa.
Kênh France 24 đề cập đến một kịch bản khác, là Pháp sẽ có một chính phủ gồm các nhà kỹ trị, không liên kết với bất kỳ đảng phái hoặc liên minh chính trị nào, tương tự như Italia. Một lần nữa, đây cũng là điều chưa từng xảy ra dưới thời Đệ Ngũ Cộng hòa Pháp.
%20v%C3%A0%20%C3%B4ng%20Jordan%20Bardella,%20trong%20m%E1%BB%99t%20cu%E1%BB%99c%20m%C3%ADt%20tinh%20h%C3%B4m%2026%20t%E1%BA%A1i%20Paris.png)
Các lãnh đạo của đảng Tập hợp Quốc gia RN, bà Marine Le Pen (trái) và ông Jordan Bardella, trong một cuộc mít tinh hôm 2/6 tại Paris. Đảng cực hữu ngày càng mở rộng sự hiện hiện và ảnh hưởng ra khắp nước Pháp. Nguồn ảnh AP
Và mặc dù phe cực hữu không giành được thế đa số như mong đợi, đây vẫn là một chiến thắng dành cho RN. Cứ mỗi cuộc bầu cử trôi qua, đảng của bà Marine Le Pen lại càng nhận được nhiều phiếu bầu hơn. Với việc mở rộng được sự hiện diện và ảnh hưởng ra khắp nước Pháp, đây là cơ sở để phong trào theo chủ nghĩa dân tộc và dân túy chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào năm 2027.
Có thể thấy, canh bạc "bầu cử sớm" của Tổng thống Macron có lẽ đã ngăn cản được phe cực hữu lên nắm quyền, nhưng thực trạng một quốc hội bị chia rẽ giữa 3 phe phái chính khiến việc làm việc cùng nhau vì lợi ích chung dường như là một viễn cảnh xa vời. Bất kỳ giải pháp nào cũng không có kết quả tốt lành giúp chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay, nhất là khi Pháp chuẩn bị chào đón Thế vận hội trong vài tuần nữa.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9