(HTV) - Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030" không chỉ là một dự án nông nghiệp, mà còn là một cuộc cách mạng xanh cho ngành lúa gạo Việt Nam.
Đề án này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 27/11/2023 và đã nhanh chóng triển khai giai đoạn thí điểm với 3 vụ sản xuất lúa liên tiếp tại 12 tỉnh vùng ĐBSCL.
Ngay từ những bước đi đầu tiên (2024-2025), 7 mô hình thí điểm tại 5 tỉnh (Đồng Tháp, Kiên Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh) đã mang đến những tín hiệu đầy hứa hẹn. Chi phí sản xuất giảm, lợi nhuận tăng, đã tạo ra một luồng gió mới, thôi thúc nông dân và hợp tác xã tích cực tham gia. Sau hai vụ mùa bội thu và đang chuẩn bị cho vụ thứ ba, các chuyên gia không ngần ngại đánh giá cao hiệu quả thực tế mà mô hình này mang lại.
Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030"
Tiến sĩ Trần Minh Hải - Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh: "Thành công lớn nhất là chúng ta đã thay đổi được tư duy của người nông dân, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững." Những con số ấn tượng như giảm 50% lượng lúa giống gieo sạ (từ 150kg xuống 60-70kg), tăng lợi nhuận ít nhất 5 triệu đồng/hecta, giảm lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, đã chứng minh tính khả thi và hiệu quả của đề án, được xây dựng trên nền tảng khoa học vững chắc.
Hiệu quả kinh tế ban đầu đã khẳng định tầm quan trọng của việc lựa chọn phân bón và giống cây trồng khi triển khai đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải. Đây là nền tảng để thay đổi phương thức sản xuất, do đó các đơn vị đồng hành luôn sát sao để theo đúng với định hướng đề án đặt ra.
Ông Phan Văn Tâm - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phân Bón Bình Điền, chia sẻ về việc áp dụng bộ kỹ thuật bón vùi, giúp giảm đến 30% lượng đạm. Bình Điền đã không ngần ngại hỗ trợ toàn diện cho bà con trong mô hình 50 hecta mẫu, đồng thời đầu tư nghiên cứu và sản xuất các loại phân bón chuyên biệt, phù hợp với máy vùi phân, hướng đến mục tiêu giảm phát thải và tăng trưởng xanh.
Chuyên canh lúa bằng việc áp dụng bộ kỹ thuật bón vùi, giúp giảm đến 30% lượng đạm.
Tiến sĩ Trần Ngọc Thạch - Viện trưởng Viện Lúa Đồng Bằng Sông Cửu Long, cho biết Viện đang nỗ lực cải thiện khả năng chống chịu hạn, mặn của các giống lúa phổ biến (như OM451, OM18), đồng thời lai tạo các giống lúa mới với năng suất và khả năng chống chịu vượt trội. Những giống lúa này sẽ sớm được giới thiệu rộng rãi để nông dân có thể thử nghiệm và áp dụng vào đề án.
Viện Lúa Đồng Bằng Sông Cửu Long đang nghiên cứu, nỗ lực cải thiện khả năng chống chịu hạn, mặn của các giống lúa phổ biến
Theo các chuyên gia, việc triển khai đề án 1 triệu hecta này đối với các tỉnh DBSCL không phải là để giảm phát thải tạo tín chỉ carbon, mà còn là một bước tiến quan trọng trong việc tái cấu trúc ngành trồng lúa theo hướng bền vững, tạo ra vùng lúa chất lượng cao, bảo vệ môi trường và sức khỏe của người nông dân. Để hệ sinh thái này phát triển mạnh mẽ, cần có sự chung tay của tất cả các bên: nông dân, thương lái, doanh nghiệp và Nhà nước.
Các bác nông dân đang nỗ lực cùng các bên trong việc tái cấu trúc ngành trồng lúa theo hướng bền vững
Tiến sĩ Trần Minh Hải còn khẳng định, dù có hay không có dự án, việc tái cấu trúc ngành trồng lúa theo hướng bền vững là điều cấp thiết. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng (quản lý nước, tưới tiêu xen kẽ, quản lý rơm, trạm bơm) là yếu tố then chốt. Sự liên kết chặt chẽ giữa các HTX, cùng nhau canh tác một giống lúa, sẽ tạo ra sức hút mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp, từ đó xây dựng chuỗi giá trị bền vững.
Đề án 1 triệu hecta lúa không chỉ là một dự án nông nghiệp, mà còn là một tầm nhìn chiến lược về một nền nông nghiệp bền vững, nơi chất lượng, hiệu quả và trách nhiệm với môi trường được đặt lên hàng đầu.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9